Bir bebek sahibi olmak, hemen her çiftin isteyeceği bir durumdur. Her hangi bir sağlık sorunu ya da üreme problemi olmayan kişiler üreme çağı içinde korumasız cinsel ilişki ile bebek sahibi olabilirler. 35 yaşın altındaki üreme çağındaki kişiler ortalama 1 yıl kadar düzenli olarak haftada 2 – 3 kez korumasız cinsel ilişkiye girerse gebelik elde etme olasılığı çok yüksektir. Üreme yeteneği yaşla birlikte ciddi oranda azaldığı için 35 yaşın üzerindeki çiftlerde 6 ay süreyle düzenli olarak korumasız cinsel ilişki ile gebelik elde edebilmesi beklenir. Bu sürelerin sonunda gebelik gerçekleşmezse doktora gitmek için vakit kaybetmemek gerekiyor.

Daha önceden bir ya da daha fazla hiç çocuğu olan kişiler sonradan doğal yolla bebek sahibi olmakta zorlanabilirler ve bunun için bir tedaviye ihtiyaç duyabilirler. Eğer çok ciddi bir sorun yoksa tedavi ile yeniden gebelik elde etmek mümkün olabilir. Ancak daha önceden bebek sahibi olamamış kişilerin, ne kadar doğurgan olduklarını, ne kadar sürede gebelik elde edebileceklerini bilmek çok da mümkün olmuyor. Fakat kişilerin genel sağlık durumundaki ya da üreme organlarındaki bazı sağlık sorunları kısırlığa işaret edebilir.

Tüm dünyada çiftlerin yaklaşık olarak % 15’i doğal yolla bebek sahibi olamamaktalar ve gebelik için üremeye yardımcı bir tedaviye ihtiyaç duymaktalardır. Kişinin genetik kodlaması, genetik özellikleri, yaşam boyu geçirdiği hastalıklar, kazalar gibi pek çok etken kısırlığa sebep olabilir. Ancak günümüzde tıptaki gelişmeler dolayısıyla kısırlığa sebep olan pek çok sorunun tedavisi bulunmaktadır. Ayrıca günümüzde kısırlık sorunlarının neredeyse tamamına yakını tüp bebek tedavisi sayesinde ekarte edilebilmektedir. Tüp bebek tedavisinin kısır çiftlerde başarı oranı çok yüksektir. Bu bakımdan modern çağda kısırlık çoğu durumda bir sorun olmaktan çıkmış, denilebilir ve kısırlıkla mücadele eden çiftlerin çoğunluğu tüp bebek tedavisi ile bebek sahibi olabilmek mümkündür. Günümüzde her ne kadar kısırlık, tedavisi olan bir sağlık sorunu olsa da, bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin ne zaman ve hangi durumlarda kısırlıktan endişe etmeleri gerektiği konusu da önem taşımaktadır.

Kısırlık belirtileri nelerdir?

Kısırlık sorunu kimi zaman bazı işaretlerle kendini göstermekle birlikte, bazı vakalarda hiç bir belirti vermeyebilir. Bununla birlikte bazı kişilerde kısırlığa işaret eden durumlar, bazıları için kısırlık göstergesi olmayabilir. Bu sebeple de kısırlığın genel belirtilerinin neler olduğunu bilmek faydalı olabilir. Ancak kişinin kendisinde kısırlık olduğundan şüphe etmesi durumunda bir doktora gidip tetkik yaptırması ve bunların sonuçlarına göre teşhis edilmesi gerekir. Bu bağlamda genel olarak kısırlık belirtileri;

• Erkeklerin menisinin çok az olması,
• Kasıklarda kramplar ve ağrı hissetmek,
• Gebelik gibi bir durum olmadığı halde memelerden süt gelmesi,
• Fazla kilolu olmak,
• Fazla kıllı olmak,
• Sık sık sivilcelenme,
• Adet düzeninde bozukluklar,
• Hiç adet görmeme,
• Çok ağrılı ve sancılı adet dönemleri geçirme,
• Adet dönemlerinde normalden fazla kanama olması,
• 35 yaşın altındaki çiftlerde en az 1 yıl boyunca düzenli olarak korumasız cinsel ilişki yaşanmasına rağmen gebelik elde edememe,
• 35 yaşın üstündeki çiftlerde en az 6 ay boyunca düzenli olarak korumasız cinsel ilişki yaşanmasına rağmen gebelik elde edememe şeklinde sıralanabilir.

Üreme fonksiyonlarında, bebek sahibi olma durumunda, üreme yeteneğinde en önemli olan hususlardan birisi kesinlikle yaştır. Özellikle de kadınlarda yaş 35’in üzerine çıktığında üreme fonksiyonları azalıyor. Kadınlarda olduğu kadar olmasa da erkeklerde de sperm kalitesi ve sayısı yaşla birlikte azalabilmektedir. Böyle olunca da doğal yolla gebelik elde edebilme şansı yaşla birlikte düşmektedir. Bu sebeple de ileri yaştaki çiftler ortalama 6 ay süre ile korumasız cinsel ilişki ile gebelik elde edemezse daha fazla vakit kaybetmeden doktora başvurmalı, bir üreme tedavisi almalıdır.

Kısırlık nasıl anlaşılır?

Kısırlığa dair hem çok sayıda belirti var hem de pek anlaşılmaz denebilir. Zira kısırlığın herkeste kendini gösterme biçimi farklı olabilir. Ancak kısırlık konusunda net olan husus; düzenli olarak korumasız cinsel ilişki yaşadığı halde gebelik elde edemeyen bir çiftin doktora başvurup tahlil ve muayeneler yaptırması gerektiği yönündedir. Anne ve baba adayına yapılan tetkiklerin sonucuna göre bebek sahibi olamamanın sebebi saptanır ve bunu saf dışı bırakacak, onaracak tedavi yöntemleri uygulanır. Böyle vakalarda daha kolay olduğu için doktorlar öncelikle baba adayına, ardından anne adayına kısırlık testi yapmaktalar. Her ikisi de gerekli tetkiklerden geçtikten sonra da nihai karar verilmektedir.

Erkeklerde kısırlık nasıl anlaşılır?

1 yıldan uzun süredir denediği halde bebek sahibi olamayan erkekler kısırlıktan şüphe ettiğinde doktor muayenesine gidilir ve bu duruma sebep olan etkenin baba adayından kaynaklanıp kaynaklanmadığı öğrenilir. Bu durumda yapılan incelemelerde, ilk olarak meninin miktarı, menideki sperm sayısı, sperm hareketliliği ve sperm şekli gibi hususlarda değerlendirmeler yapılır. Zira sağlıklı bir gebelik elde edebilmek için baba adayının sperm sayısının, şeklinin, meni miktarının uygun olması gerekiyor. Bu süreçte meniyle ilgili bir sorun tespit edilirse, fiziksel olarak testis muayenesi yapılır ve bu sayede varikosel gibi kısırlığa sebep olan rahatsızlıklar da ortadan kaldırılabilir. Bu bağlamda erkeğin testislerinde, menisinde ve spermlerinde tespit edilen normla dışı bir durum kısırlığa yol açabilir ve gebelik elde edebilmek için bu tür olumsuz durumların onarılması, ortadan kaldırılması gerekir.

Kadınlarda kısırlık nasıl anlaşılır?

Erkeklere yapılan test, muayene ve tetkiklerle karşılaştırıldığında kadınların işlemleri ve tetkikleri çok daha detaylı ve uzun sürelidir denebilir. Çünkü kadınlarda kısırlığı anlamak, tespit etmek biraz daha uzun karmaşık işlemlere dayandığı için zahmetli olabiliyor. Kadınlarda kısırlık incelemesi için takip edilen aşamalar sırasıyla;

• Rahim filmi çekilmesi ve rahim içinin, etrafının görüntülenmesi,
• Tüm hormon tahlillerinin yapılması,
• Rahmin miyom, polip, kist gibi oluşumlar bakımından incelenmesi,
• Yumurtalıkların incelenmesi,
• Rahim yapısındaki bozulmaların tespit edilmesi,
• Adet düzeninin incelenmesi

Kadın kısırlığından şüphe edildiğinde uygulanan bu testler sayesinde anne adayının gebe kalmasına engel olabilecek tüm faktörler tespit edilir ve bunun ardından gerekli tedavi süreci başlatılır.

Kadında yumurtlamanın olmaması, polikistik over sendromu, kanser hastalığı tedavisi görmek, şeker ve guatr gibi çeşitli hastalıklar kısırlığa sebep olabiliyor. Bu tür sorunlar yapılan detaylı hormon tahlilleri ve görüntülemeler ile tespit edilebilmekte ve tedavi mümkün olmaktadır.

Ancak bazı çiftlerde tüm tetkiklere rağmen kısırlığa sebep olan etken tespit edilemez ve kısırlığın anne adayından mı, yoksa baba adayından mı kaynaklandığı bulunamamaktadır. Bu durum sebebi bilinmeyen kısırlık olarak adlandırılmaktadır. Bu tür bir durumla karşı karşıya kalındığında vakit kaybetmeden tüp bebek tedavisine başlamak önerilir.

Yukarıda kadın ve erkek kısırlığına sebep olan etkenleri tespit etmek için yapılan uygulamalar sıralanmıştır. Ancak bütün bu belirtiler net olarak kısırlık şeklinde tanımlanamaz. Zira kısırlık için çok daha geniş çaplı, daha detaylı araştırmalar yapılmalıdır. Günümüzün tıp teknolojisi gelişmeleri bağlamında menisinde hiç sperm olmayan erkeklerden, yumurta rezervi epeyce azalmış kadınlara kadar pek çok kısırlık vakasında gebelik elde etmek mümkündür. Tüp bebek tedavisindeki gelişmeler sayesinde kısırlık tarihe karışacak gibi görünüyor.