Sindirim sisteminde gaz, kadın, erkek, küçük, büyük herkesin yaşadığı bir sorundur. Sıklıkla yaşanan bu gaz sancısının genellikle 2 sebebi vardır. Kişi ya hava yutmuştur ya da bazı besinleri yeterince sindirmeden yutmuştur, sindirilmemiş besinler kalın bağırsakları rahatsız etmektedir. Kişi hava yuttuğu zaman, vücut bunu genelde geğirme şeklinde dışarı ata, atılamayan az bir miktar hava da bağırsaklardan aşağı doğru inerek, gaz şeklinde kalın bağırsaktan dışarı çıkar. Bu gaz ve beraberinde gelen sancı zaman zaman herkeste yaşanıyor. Ancak hayatın bazı dönemlerinde daha sık gaz oluşmakta ve aşırı sancı hissetmekte. Özellikle hamilelik döneminde yaşanan gaz sancısı anne adayını zor durumda bırakabiliyor.

Hamilelikte gaz

Hamilelikte gaz, anne adaylarının çok yakındıkları ve çok etkilendiği sorunlardan biridir. Hamilelik döneminde gaz olunca, bu gaza bağlı şişkinlik, gazı çıkarmada zorlanma ya da gaz sıkışması yaşanır, karın ve kasıklarda çok ciddi ağrı, sancı hissedilir. Gazdan kaynaklanan bu sorunların en önemli nedeni hamilelik döneminde değişen hormon dengesine bağlı olarak, sindirim sisteminde olan düz kasların gevşemesidir. Özellikle hamileliğin ilerleyen dönemlerinde rahim büyür, bağırsaklar sıkışır, mide baskı altında kalır ve organların boşalması gecikir. Tüm bunlardan dolayı da hamilelikte gaz sorunu yaşanır. Midede oluşan gaz, hava yutulmasından kaynaklanır. Bu gazın birazı geğirerek çıkarken, geri kalanı ise bağırsaklara geçer. Bağırsaklarda oluşan gazın bir bölümü beslenme sırasında bağırsak bakterilerinin besinleri parçalamasıyla oluşur. Ancak hamilelik dönemindeki gaz vücuttan, normal dönemde olan kadar kolay çıkamaz, çok ciddi rahatsızlıklar yaşanabilir.

Hamilelik döneminde gaz sancıları ne zaman başlar?

Hamile kalan kadınlarda genellikle ilk aylardan itibaren gaz sancıları yaşanır, ilerleyen dönemlerde artarak devam eder. Hamileliğin son dönemlerinde daha da etkili olabilen gaz sancılarının, hamileliğin doğal bir sonucu, doğal bir semptom olarak kabul edilmesi gerekir.

Hamilelikte gaz sancılarının azaltılması için öneriler

• Yemek yerken fazla miktarda su içilmemeli

Her insanın günde en az 2 litre su içmesi önerilirken hamilelik döneminde bunun 2 buçuk hatta 3 litreye çıkarılması önerilir. Ancak bu su kesinlikle öğün aralarında içilmeli, yemeğin yanında su tüketmekten kaçınılmalıdır.

• Öğün aralarında su içilmeli

Gün içinde düzenli olarak su içmeye özen göstermek gerekiyor. Sabah uyanınca aç karnına büyük bir bardak su içerek güne başlamak ve yemek saatleri dışında günde yaklaşık 3 litre su içmek önemlidir. Bunun için anne adayının yanında her daim cam bir şişede su bulundurması önerilir.

• Karbonat içeren besinler, içecekler tüketilmemeli

Karbonat, gebe olsun olmasın her bünyede gaz yapabilen bir maddedir. Ancak gebelik döneminde karbonatın bu etkisi çok daha yoğundur. Bu sebeple özellikle karbonat içeren içeceklerden uzak durulmalıdır.

• Besinler uzun süre çiğnenmeli, yavaş yenmeli

Besinlerin yeterince sindirilememesi gaz oluşumunun en önemli sebeplerinden birisidir. Çiğnenmemiş besinlerin öğütülmeden bağırsaklara gitmesi sindirimi zorlaştırır ve gaza sebep olur. Bu sebeple de hamilelik döneminde besinleri çok iyi çiğnedikten sonra yutmak önerilir.

• İçecek ve yiyeceklerde yapay tatlandırıcı kullanılmamalı

Doğal beslenme, sağlıklı yaşamanın en temel şartlarından birisidir. Marketlerde paketlenmiş, aşırı yağlı, tuzlu, yapay tatlandırıcı içeren besinler vücudun tüm işleyişini olduğu gibi sindirim sistemini de olumsuz etkiler. Bu bakımdan gebelik döneminde gazı önlemek için özellikle yapay tatlandırıcılardan uzak durmak gerekiyor.

• Her gün düzenli olarak yürüyüş yapılmalı

Yürüyüş yapmak bağırsakların, sindirim sisteminin çok daha iyi çalışmasını sağlayacaktır. Bu sayede de gaz oluşumu önlenecek, gaz sancıları da yaşanmayacaktır.

• Kabızlığa sebep olan beslenme alışkanlıklardan uzak durulmalı

Kabızlık, gaz oluşmasına ve gaz sancılarına sebep olmaktadır. Gazı önlemek için de öncelikle kabızlığı önlemek gerekir. Bunun için lif bakımından zengin beslenmek, her gün düzenli olarak meyve, sebze tüketmek gerekir.

• Hamilelik döneminde zaten yasak olan alkol ve sigara kesinlikle kullanılmamalı

Sigara ve alkol tüm vücut sağlığını olumsuz etkilemekte ve özellikle de sindirim sistemine, bağırsaklara zarar vermektedir. Vücudun doğal işleyişini bozan bu zararlı alışkanlıklardan kurtulmak hamilelik döneminde gaz oluşumunu önlemeye yardımcı olacaktır.

• Gaz yapabilecek besinler tüketilmemeli

Gebelikte progesteron hormonunun yükselmesi, bebeğin büyümesi, gelişen karnın iç organlara baskı yapması zaten gaz oluşumunu tetiklemektedir. Bunların yanında beslenmeye de dikkat edilmezse gaz sancıları kaçınılmaz olacaktır. Zaten gaza meyilli olan bir bünye varsa, beslenme programından gaz yapan besinleri tamamen çıkarmak gerekir.

Gaz yapan besinler nelerdir?

Herkesin metabolizması farklı çalıştığından besinlere verdiği tepki de farklıdır. Bu bağlamda gaz yapan besinler kişiye göre değişiklik gösterir. Ancak genel anlamda baktığımızda; yağlı gıdalar, kuru fasulye, mercimek, nohut gibi baklagiller, bezelye, dondurma, turşu, karpuz, kavun, erik, turp, salatalık, leblebi, soğan, lahana, karnabahar, soda, süt gibi besinler çoğu bünyede gaz yapar. Hamilelik döneminde gaz sorunu yaşayan anne adayları mümkün olduğu kadar bu besinlerden uzak durmalılar.

Hamilelikte gaz yapan faktörler

Hamilelik döneminde normalden daha fazla gaz oluşur. Bu durum normal olarak kabul edilse de, bazı hamileler gaz sorununda birtakım dış etkenlerden etkilenmekte ve bu sebeple de daha fazla sorun yaşanmaktadır. Hamilelerde öncelikle bu sebeplerin belirlenmesi ve gaz sorununu en aza indirmeye çalışılması önerilir. Yanlış beslenmeden kaynaklana gaz sorunu önlemek için bu besinlerin tespit edilerek kısıtlanması önerilir.

Bunların yanında hamilelik döneminde yükselen progesteron hormonunun etkisiyle, gaz sorunu yaşanması mümkündür. Kadının sindirim sürecini yavaşlatan progesteron hormonu, şişkinlik ve gaz oluşumuna neden olabiliyor. Bu süreçte bebeğin her geçen gün büyümesi de, sindirim sistemine baskı yaparak gaza neden olabilir. Bu bağlamda tüketilen besinlere dikkat etmek, düzenli olarak egzersiz yapmak, yürüyüş yapmak, akşamları otururken bacakların yukarıya kaldırılması, öğünlerde az ve sık yemek yemek gibi önlemler alınmalıdır.

Hamilelikte olan gaz sorununda ne zaman doktora gidilmelidir?

Hamilelik döneminde gaz sorunu olması çoğu zaman normal karşılansa da, bazı anne adayları bu sorunu biraz daha yoğun yaşayabilir. Bunun önlenememesi durumunda ise doktordan destek alınması önerilir. Doktor gebelerin beslenmesinde uygun olan değişikliği yaparak, gazı önleyici önerilerde bulunarak hazmı kolaylaştırır ya da ileri bir düzeyde olması durumunda gazı giderecek ilaçlar verir. Ancak bu önlemlerin yeterli gelmemesi durumunda gastroenterolog tarafından muayene edilmeleri faydalı olur. Bazı anne adayları gaz sancısı ile erken doğum sancılarını karıştırabilir. Bu sebeple özellikle ritmik sancılarda, gaz sancısına eşlik eden dışkıda kan, kusma, bulantı, ishal gibi belirtilerin olması durumunda mutlaka vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.

Altını çizmekte fayda var ki; doktorun verdiği bütün tavsiyelere uyulduğu halde, ilaçlar kullanıldığı halde geçmeyen gaz ve sancı durumunda yine doktora başvurmak önemlidir. Bu dönemde hiçbir koşulda kadın, kendi kendine ilaç veya bitkisel dahi olsa besin takviyesi almamalıdır.  Bazı televizyon programlarında ya da internet sitelerinde pek çok tavsiye bulunmakta. Ancak doktorun birebir reçete etmediği, önermediği hiçbir maddenin kullanım güvenliği yoktur. Özellikle de sıkça dillendirilen aktif karbon gibi bazı gaz gidericiler, hamilelik dönemi içerisinde kesinlikle yasaktır.