Hamilelik dönemi kadınların yaşamlarının en hassas ve zorlu dönemlerinden birisidir. Bu süreçte pek çok konuda endişelenebilir, “acaba doğru yapıyor muyum” diye kaygı duyulabilir. Bu dönem içinde en yaygın olarak görülen endişe kaynakları; beslenme, sağlık sorunları karşısında ilaç kullanımı, evcil hayvanlarla temas, stres, giyim, uyku düzeni, çalışma şartları şeklinde sıralanabilir. Kadının hamilelik öncesindeki yaşamı, alışkanlıkları, duygu durumu ve bunların hamilelikle birleşip yarattığı etki, bu endişeleri artırabilir ya da azaltabilir. Bu bağlamda hamile kadınların her biri bu endişeleri farklı boyutlarda yaşar.

Hamilelik, çok sıra dışı değişimlerin meydana geldiği bir dönem olduğu için kadının yaşamına hem bir heyecan hem de zaman zaman stres getirmektedir. Bu dönem içinde arada bir endişeler yaşamak normal karşılanabilirken bu endişelerin sıklaşması bu süreci zorlaştırabilir. Bu bakımdan uzmanlardan destek almak, kendini rahatlatacak, bu dönemi daha kolay geçirmeyi sağlayacak etkinliklerde bulunmak çok önemlidir. Bu süreçte kesinlikle doğru kaynaklardan yararlı ve doğru bilgiler almaya, hamileliği daha sakin ve konforlu bir şekilde geçirmeye çalışmak gerekiyor. Hamilelik her kadın için özel bir dönemdir. Ancak beraberinde korkuların ve endişelerin yaşandığı bir süreçtir.

Hamilelik döneminde belli ölçüde endişelenmenin normal sayıldığı, ancak aşırı kaygı durumunun da sağlık sorunlarına yol açabileceğinin altını çizdik. Bu dönemde anne adaylarının bilimsel bir dayanağı olmayan, kulaktan dolma bilgilere dayanan sözleri, yargıları önemsememeleri tavsiye edilmektedir. Bunun yanında sık karşılaşılan hamilelik dönemi endişelerini ve bunlardan kurtulma yollarını sizin için sıraladık.

• Hamile olma durumu başkalarıyla ne zaman paylaşılmalı?

Aslında bunun için belli bir zaman yoktur. Kişi kendisine yakın hissettiği ve paylaşmak istediği herkese hamile olduğunu test sonucu pozitif çıkar çıkmaz söyleyebilir. Ancak anne adayı endişeleniyor ya da söylemek istemiyorsa hamilelikte düşüklerin sıklıkla görüldüğü ilk 12 hafta içinde paylaşmasa daha iyi olabilir. Bu tür bir kaygısı olan kadınlar, hamile olduğunu başkalarına en azından ilk 12 haftadan sonra söyleyebilirler.

• Hamilelikte neler yenir, neler yenmez?

Sağlıklı beslenme, sağlıklı bir hamileliğin temelini oluşturmaktadır. Bu sebeple anne adayları hamileliği öğrenir öğrenmez “ne yemeliyim, nelerden uzak durmalıyım?” şeklinde endişeye kapılırlar. Aslında hem hamilelik döneminde hem de aslında tüm yaşam boyunca temiz, sağlıklı, doğal beslenmek en doğrusudur. Ancak sağlıklı ve doğal beslenmenin önemi hamilelik döneminde bir, hatta birkaç tık daha fazla oluyor. Bu dönemde öncelikle 3 temel öğün ve 3 ara öğün şeklinde beslenmek tavsiye edilir. Bu dönemde çiğ tüketilmesi mümkün olmayan besinler iyice pişirilmeli ve hijyen koşullarına özen gösterilmelidir. Hamilelik beslenmesinde protein, vitamin, mineral ve sağlıklı yağlar bakımından zengin, karbonhidrattan ise yoksun beslenmek önemlidir. Bu bağlamda taze meyveler, sebzeler, baklagiller, iyi pişmiş et, yumurta, süt, yoğurt gibi genel geçerli sağlıklı besinleri her gün tüketmekte fayda var. Buna keza hamilelerin uzak durmaları gereken besinler; suşi, çiğ etler, az pişen sosis ve salam gibi sakatatlar, iyi temizlenmemiş sebze ve meyveler, az pişmiş yumurta, pastörize edilmeyen süt ve süt ürünleri şeklinde sıralanabilir. Bunların dışında anne adayının hamilelik öncesinde bir rahatsızlığı varsa ve bunun için ilaç kullanması gerekiyorsa beslenme koşullarını kesinlikle doktorun önerileri doğrultusunda düzenlemelidir. Özellikle de çok tehlikeli olan şeker hastalığı gibi durumlarda doktorun tavsiye ettiği beslenme programının dışına hiçbir şekilde çıkılmamalıdır.

• Hamilelikte kahve içilir mi?

Hemen hepimiz biliyoruz ki, kahve kafein içeren bir içecektir. Bu bakımdan kahve, normal zamanda bile kontrollü olarak tüketilmesi gereken bir içecektir. Zira kafeinin uyarıcı bir madde olması, onun kalp atışını hızlandırmasına, kan basıncını arttırmasına yol açıyor. Bu etkiler normal dönemde sakıncalıyken, hamilelik döneminde çok daha olumsuz durumlara yol açabilir. Bu sebeple hamilelikte mümkün olduğu kadar kahve içmemeye özen göstermek gerekir. Çünkü kahvenin vücuttaki su oranını azaltma gibi olumsuz bir etkisi daha vardır. Bu yüzden kahve içen kişilere normalden daha fazla su içmesi önerilir. Hamilelikte vücuda alınan kafein, plasenta aracılığıyla bebeği de olumsuz etkileyebilmektedir. Kahve sebebiyle kadının uyku düzeni bozulur, aynı bağlamda bebeğin uyku düzeni de olumsuz etkileneceği için, gelişimi yavaşlayabilir. Her ne kadar hamile kadınların kahve tüketiminin yol açtığı olumsuzluklara dair kesin veriler bulunmasa da, uzmanlar kafeinin belirli oranda alınmasının zararsız olacağı, ancak günde 1 fincandan fazla kahveninse hem anne adayını hem de bebeği olumsuz etkileyeceği konusunda hem fikirler.

• Hamilelikte alkol alınabilir mi?

Alkol, kişiyi zihinsel ve duygusal açıdan bir bakıma uyuşturan, hissizleştiren, özellikle iç organların işlevlerine zarar veren bir içecektir. Dolayısıyla alkol genç, yaşlı, kadın, erkek, hamile olan ya da olmayan herkes için zararlıdır. Ancak bu zararlar hamilelik döneminde çok daha yüksek oranda kendini göstermektedir. Bu sebeple de hamilelik döneminde asla, bir kadeh bile alkol alınmamalıdır. Hamileliğin başlangıcından, hatta hamilelik planlandığı andan itibaren anne adayı alkol kullanımını terk etmelidir. Alkolün azı, çoğu olmaz, hamilelikte alkolün her miktarı hem kadın hem de bebek için zararlıdır. Ancak çok nadir görülen bazı durumlarda, kimi uzmanlar anne adayına günde bir bardak şarap içmesini önerebiliyor. Bu durumda anne adayının bazı ağrılarının giderilmesi amaçlanıyor. Fakat dönemde bir kadeh ya da bir şişe alkolün hiçbir şekilde faydası olmayacağı, aksine çok zararlı olduğu akıldan çıkarılmamalı ve alkolden uzak durulmalıdır.

Hamilelikte baş ağrısı için ilaç alınabilir mi?

Hamilelik döneminde anne adayı başta baş ağrısı olmak üzere pek çok ağrıdan muzdarip olabilir. Ancak buna rağmen bu dönemde yaşanan ağrılar için kullanılabilecek ağrı kesici ilaçlar çok sınırlıdır. Gebeliğe zararı olmayan ilaçlar hakkında mutlaka doktora danışılmalı, doktorun izni ve önerisi alınmadan kesinlikle ilaç kullanılmamalıdır. Yalnız doğal çözümler, ağrı dindirici bitki çayları tüketilebilir. Bunların hangi çaylar oldukları konusunda da yine doktordan bilgi almak gerekiyor.

• Hamilelikte progesteron desteği alınabilir mi?

Hamileliğin 9. ve 10. haftalarına kadar vücudun progesteron üretimi çok önemlidir. Zira progesteron hormonu, rahim içi dokusunu gebeliğe hazırlamakta, embriyonun güvenli bir şekilde rahme yerleşmesini sağlamaktadır. Bunun yanında plasenta oluşumundan sonra da progesteron hormonu hamileliğin devamı için gerekmektedir. Ancak gebe kadında progesteron hormonunu ölçmek zor olmakla birlikte, bu hormonun belli bir oranda olması vücutta az olduğuna işaret olabilir. Bir de kadının düşük öyküsü varsa, progesteron seviyesinin normal seyretmesi çok önemlidir. Eğer hormon seviyesi beklenenin altında olursa doktorun önerisiyle mutlaka dışarıdan progesteron desteği alınması gerekir.

• Hamilelikte evcil hayvanlardan uzak durulmalı mı?

Hamilelik öncesinde evde kedi, köpek gibi evcil hayvanı olanlar, hamilelik döneminde bir tık daha dikkatli olmak durumundalar. Eğer evcil hayvan gündüzleri dışarıda dolaşıyorsa, mutlaka toksoplazma testi yapılmalıdır. Bununla birlikte hamile kadın, kedi kumunu kendisi temizlememeli, evcil hayvana temas ettikten sonra mutlaka ellerini yıkayıp dezenfekte etmelidir. Zira toksoplazma anne karnındaki bebeğe geçebilir, hatta hamileliğin düşükle sonuçlanmasına bile sebep olabilir. Aslında bu süreçte hayvanlardan uzak durmak en doğrusudur.