Tam kan sayımı testi olan Hemogram, kan hücrelerin çeşitleri ve sayıları hakkında önemli bilgiler veren bir kan testidir. Her biri vücutta belirli ve önemli işlevleri yerine getiren beyaz kan hücreleri (WBC), kırmızı kan hücresi (RBC) ve trombositler hakkında bilgiler Hemogram ile alınabilir.

Hemogram testi nasıl yapılır?

Hemogram testi için kişinin kolundan kan örneği alınır. Bunun için kişinin aç ya da tok olması önemli değildir. Kan örneği günün her saatinde verilebilir. Hemogram (tam kan sayımı) testi kandaki çeşitli bileşenleri ölçer. Bu test ile anemi, enfeksiyon, kanser ve bir çok hastalığın teşhisi için veri elde edilir. Hemogram testinde “normal” olarak değerlendirilen değerler hastanın yaşına ve cinsiyetine göre değişir. Testin laboratuar raporunda sonuç ve  normal referans aralığı gösterilmektedir.

Hemogram testi normal değerleri

WBC                 10.06       3.0 – 12.0

NE                     76.8         35 – 80

RBC                   3.8          3,2 – 6

HGB                   11           10 – 18

HCT                    33,6        30 – 55

MCHC                32.9         30 – 36

MCH                   29.3         25- 33

MCV                   89.1         78 – 105

LYM                    12.8         15 – 50

RDW                   14.5         9 – 18

PLT                      203         150 – 500

MPV                     9.5           0 – 15

Hemogram testinde RBC (Kırmızı Kan Hücreleri)

Vücuttaki kırmızı kan hücreleri, vücut içinde oksijen ve karbondioksit taşıyan kan parçalarıdır. Bu kırmızı kan hücreleri; kendi yapısının bir parçası olarak demir içermekte ve hemoglobinden oluşmaktadır. Hemoglobin testinde kanda eritrosit değerlerinin düşük olması genellikle demir eksikliği ya da kansızlık, anemi işaretidir. Bu değerlerin olduğundan yüksek çıkması ise akciğer, bronşit, astım ve böbrek gibi hastalıkların habercisi olabilir.

Hemogram testinde WBC (Beyaz Kan Hücresi) 

Vücuttaki beyaz kan hücreleri, kişinin vücudunun enfeksiyonlarla savaşmasına yardım eder.  Hemogram testinde vücuttaki beyaz kan hücrelerinin sayısı ve türleri ölçülür. Test sonucuna göre beyaz kan hücrelerinin anormal bir şekilde yüksek ya da düşük çıkması enfeksiyon, iltihap veya kanser belirtisi olabilir. Bu bağlamda WBC bağışıklık sistemi ile ilgili de önemli bilgiler verir.

Hemogram testinde HGB (Hemoglobin) 

Hemoglobin kişinin vücudunun akciğerlerinden dokularına oksijen taşır ve karbondioksiti dokulardan akciğere verir, kırmızı kan hücrelerinde protein molekülüdür. Hemoglobin, birbirine bağlı dört protein molekülünden oluşmaktadır. Normal sağlık koşullarına sahip olan bir yetişkinde hemoglobin molekülü iki alfa-globulin zinciri ve iki beta-globulin zincirlerinden oluşur. Kişinin hemoglobin yapısının anormal olması, kırmızı kan hücrelerinin şeklini bozabilir, fonksiyonlarını engelleyebilir.

Hemogram testinde HCT (Hematokrit)

Hemogram testinde HCT, insan kanındaki kırmızı kan hücrelerinin yüzdesini gösteriyor. HCT testi kişide anemi ya da dehidratasyon düzeyini ölçmek için uygulanan hızlı ve kolay bir testtir. HCT, genellikle cerrahi bir hastanın durumunu kontrol etmek ya da şüpheli bir kan kaybının varlığını tespit etmek, olası travmaları önlemek için uygulanmaktadır. Düşük HCT değeri; kemik iliği hastalıkları, kronik enflamatuar hastalık, demir, B12 vitamini, besin eksiklikleri, iç kanama, anemi, böbrek yetmezliği, lösemi, lenfoma gibi hastalıkların habercisi olabiliyor.  Yüksek HCT değeri ise; kalp hastalığı, böbrek tümörü ve akciğer gibi hastalıkların göstergesi olabilir. HCT değeri yetişkin erkeklerde; % 38.8- 50, yetişkin kadınlarda ise; % 34- 44.5 oranında olmalıdır.

Hemogram testinde MCV (Mean Corpuscular Volume) 

Hemogram testinde MCV değeri, kanda kırmızı kan hücrelerinin ortalama büyüklüğünü göstermektedir. MCV yüksekse, kırmızı kan hücreleri normalden daha büyüktür ve B12 vitamin eksikliği vardır. Bu sorun kansızlık, anemi olarak adlandırılmaktadır. MCV düşük çıktığında ise kırmızı kan hücreleri normalden daha küçüktür, demir eksikliği, anemi değeri düşüktür. MCV için normal karşılanan değer aralığı; 80-100 µ3 olarak bilinmektedir.

Hemogram testinde MCH (Mean Corpuscular Hemoglobine)  

Kan akışı yoluyla akciğerlerden oksijen taşınması için gerekli olan hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunur. Kandaki eritrosit hücresinde bulunan hemoglobin konsantrasyonunun hesaplanması testte MCH değeridir. Bu değer eritrosit olarak tanımlanan hemoglobin miktarının bir tahmini bir değeridir. MCH değeri yüksekse; kansızlık, yani anemi, folik Asit veya B12 vitaminin eksikliği varlığından bahsedilir. MCH değeri düşükse; demir eksikliği anemisi, idiyopatik hipokrom anemi, kronik hastalık anemisi var olabilir. MCH için normal değer 30-35 pg civarıdır.

Hemogram testinde MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) 

Eritrosit denilen kırmızı kan hücreleri kandaki ortalama hemoglobin konsantrasyonun tahmini bir oranıdır. MCHC değeri, kandaki hemoglobin bölünmesiyle hesaplanmaktadır. MCHC değerinin yüksek olduğu kişilerde kusma ve ishal görülürken, düşük olması durumunda ise  demir eksikliği anemileri, kronik hastalık anemileri, vücuda aşırı sıvı yüklenmesi gibi sorunlar yaşanabilir. Normal bir yetişkinde MCHC değeri 31-37 gram/dL civarındadır.

Gebelikte hemogramın önemi

Gebelik döneminde anne adayının  kan değerleri hem bebeğin hem de anne adayının sağlığı için çok önemlidir. Bu bağlamda hemogram, tam kan sayımı sonucu önem taşır. Bu sebeple de gebeliğin ilk döneminde doktorlar rutin olarak hemogram testi isterler. Tam kan sayımında anne adayında kansızlık olup olmadığı kontrol edilir, olumsuz bir değer çıkması durumunda en uygun tedavi planlanır.

Gebeliğin başında yapılan tam kan sayımı, gebeliğin son dönemlerine doğru tekrarlanır. Hemogram sadece kansızlık değil, anne adayında enfeksiyon ve kanda pıhtılaşma gibi problemler olup olmadığı konusunda da genel bir bilgi verir. Gebelikteki kan sayımında WBC, Hemoglobin (Hb), Hemotokrit (Hct), Trombosit (plt) parametreleri incelenir. Bu bağlamda incelenen kan sayımında hamile olan ve olmayan kişiler arasında bazı farklılıklar gözlemlenebilir.

Hemogram testi kişinin;

• Sebepsiz yorgunluk, cildin sık sık morarması, odaklanma problemleri ve depresyon gibi birçok farklı şikayetinin nedeni hakkında fikir sahibi olmak mümkün olur.
• Kansızlık (anemi), kanama sorunları, iltihaplı hastalıklar başta olmak üzere pek çok farklı sağlık sorunun teşhisi ve takibini olanaklı kılar.
• Bu rahatsızlıklar için uygulanan tedavilerin ne kadar etkili olduğu tespit edilebilir.

Hemogram ile ilgili bilinmesi gerekenler

Her kan laboratuarı kişinin ihtiyacı olan hemogram değerlerini verebilecek donanımda olmayabilir. Bu bağlamda doktorun veya sağlık uzmanının önerilerini uygulamak faydalı olur.

Test öncesinde açlık tokluk durumu

Hemogram tahlili için kişinin aç veya tok olmasının hiç bir önemi yoktur, günün her saatinde kan verilebilir. Ancak bazı laboratuarlar hemogram testi öncesinde yağlı besinlerin tüketmesini önermez.

Değerler değişken olur!

Kanda hemogram sonuçları ve normal değer aralıkları kişiden kişiye değişir ve kişiye özeldir. Normal değerler hakkında yaklaşık bir aralık verilebilse de kişinin yaşına, cinsiyetine, genel sağlık durumuna, yaşadığı bölgenin rakımına ve diğer pek çok etkene göre değişkenlik gösterir. Bu bağlamda hastalar kendileri için en sağlıklı yorumlamayı takip eden doktordan öğrenebilirler.

Gebelik varlığı

Kandaki hemogram değeri yaşamın her anında, her döneminde çok önemlidir. Ancak hemogram gebelikte çok daha fazla önem taşır. Hastanın kanındaki pıhtılaşma sorunları, iltihap, kansızlık gibi olası problemler hemogram sayesinde önceden görülebilir, olası sorunlar için önlem alınabilir. Bu bağlamda hemogram hamilelik öncesinde, esnasında ve sonrasında önemlidir, sonuçlar yakından takip edilmelidir.