Özellikle son 10 yıldır yayınlanan kamu spotları, kapalı alanda sigara içme yasakları, yazılı ve görsel basında sigaranın zararlarına dair yapılan açıklamalar “Sigara, sağlığa zararlıdır” sözünün altını çok net bir şekilde çiziyor. Evet, sigara sağlığa zararlıdır. Bunu hemen herkes kendi adı gibi biliyorken, özellikle ülkemizde ve az gelişmiş ülkelerde sigaraya başlama yaşı ilkokul çağlarına kadar düşmüş durumdadır. Ülkemizde genç, yaşlı, kadın, erkek, hatta dediğimiz gibi çocuklarda bile sigara kullanımı yaygın.

Sigaranın içerdiği sayısız zehirli madde dolayısıyla vücutta hangi olumsuzluklara, sağlığımızda nasıl zararlara yol açtığı üzerine çok fazla söz söylemek mümkün. Ancak sigara özellikle çocukluk çağında, hamilelik ve emzirme dönemlerinde zararını gösteriyor. Gebelikte hem anne adayına hem de bebeğe çok ciddi zararlar veren sigara, emzirme döneminde de anneyi zehirlemekle kalmıyor, anne sütüyle birlikte bebeğe de geçiyor. Bu bakımdan kadın doğum uzmanları, bebek doktorları ve aslında tüm doktorlar sigara tüketiminin zararlarının altı çizmektedir. Hal böyle olunca da emzirme döneminde annenin içtiği sigara süte geçer mi, sigara içen annelerin bebekleri bu durumdan nasıl etkilenir gibi soruların yanıtları aslında çok iç karartıcıdır.

Sigarada bulunan zararlı maddeler anne sütüne de geçer mi?

Kişi sigaradan her bir nefes çektiğinde sigaranın içindeki tüm zararlı maddeler kişinin tüm organlarına, hücrelerine hızla ulaşıyor. Bu bağlamda annenin hem genel sağlığı hem de özellikle solunum sistemi ve akciğerleri sigaranın bu olumsuz etkilerinden zarar görüyor. Bundan dolayı en basit haliyle düşünüldüğünde temiz, kaliteli nefes alamayan annenin kaliteli ve yeterli miktarda süte sahip olması da çok mümkün değil. Hatta sigara kullanan annelerin sütlerinin, sigara kullanmayanlara göre daha kısa sürede bittiği, bebeği doyuracak kadar süt üretimi olmadığı da bilinmektedir. Sigaranın içinde bulunan zararlı maddeler, anne sütünün kalitesini ve tadını olumsuz etkilediği için de bebek çok daha erken bir dönemde emmeyi bırakıyor, çoğu zaman sigara içen annelerin bebekleri ilk 6 ayı doldurmadan ek gıdaya geçmek zorunda kalıyor. Hatta anne kendisi sigara içmediği halde, sadece sigara içilen ortamlarda sıkça bulunduğunda bile zararlı maddeler anne sütüne nüfus ediyor, sütün kalitesini olumsuz etkiliyor. Bazı araştırmalara göre hamilelik döneminde sigara kullanan kadınların bebekleri dünyaya nikotin bağımlısı olarak geliyor, anne sigara içmediğinde bebek nikotin yoksunluğu çekiyor.

Emzirme döneminde sigara içmenin zararları nelerdir?

• Anne sütünün kalitesini düşer.
• Anne sütünün miktarı belirgin bir biçimde azalır.
• Hem annenin genel sağlık durumu hem de bebek olumsuz etkilenir.
• Sigaranın içindeki zararlı kimyasallar bebeğe geçer.
• Anne sütünün içerdiği vitamin, mineral ve faydalı elementlerin yoğunluğu azalır.
• Anne sütünün besleyicilik değeri düşer.
• Annenin iştahı azalır ve yeterli beslenemeyen annenin sütü de normalden az olur.
• Bebekte solunum yolları hastalıkları ortaya çıkar.
• Bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişim yavaşlar.
• Bebeğin kilosu normalden daha az, boyu da daha kısa olur.
• Bebeğin bağışıklık sistemi güçsüzleşeceği için daha sık hastalanır.
• Sigara bağımlılarının bebeklerinin ileride bağımlı olma riskleri daha yüksektir.

Emzirme döneminde sigara kullanan annelerin bebeklerinde görülen muhtemel sorunlar

• Huysuzluk, huzursuzluk ve sebepsiz ağlama nöbetleri,
• Sindirim sistemi sorunları, sık sık kusma, ishal,
• Uykusuzluk, sık sık uykudan uyanma,
• Süregelen gaz sancısı,
• Sigaradan dolayı sütün tadının değiştiği için bebeklerin emmeyi reddetmesi, erken dönemde sütten kesilmesi gibi sorunlar emzirme döneminde sigara kullanan annelerin bebeklerinde çok sık görülür.

Emzirme döneminde sigara içen annelere tavsiyeler

Sigara, genç, yaşlı, erkek, kadın herkes için çok zararlıdır. Normalde bu zararlar sadece sigara içen kişiyi ilgilendirirken, hamilelik ve emzirme döneminde sigara hem anneye hem de bebeğe zarar vermektedir. Bu zararların neler olduğundan yukarıda detaylı olarak bahsettik. Tüm bu uyarı ve zararlara rağmen emzirme döneminde sigarayı bırakmayan, bırakamayan kadınlar bundan dolayı kesinlikle emzirmeyi bırakmamalılar. Koşullar her ne olursa olsun, anne sütünün yerini tutacak her hangi bir besin, ek gıda henüz bulunamamıştır.

Eğer anne adayı tüm çabalarına rağmen sigarayı bırakamıyorsa, günlük içilen sigara sayısını azaltmak en doğru yaklaşım olacaktır. Bu bağlamda bir günde 10 tane sigara içen kadın, bunu yarı yarıya düşürüp günde 5 sigara içerse hem kendine hem de bebeğe verdiği zarar da azalacaktır.

Bunların yanında gün içinde içilen bir tane sigaranın anne sütündeki olumsuz etkisi 3 saat içinde yarıya inmektedir. Hal böyle olunca sigarayı bırakamayan anneler, içtiği sigara sayısını azaltıp bebeğini doyuncaya kadar emzirdikten sonra 1 tane sigara içerse bu zarar da azalacaktır. Zira iyice doyan bir bebek, 2 – 3 saat içinde acıkmaz ve o süre içinde de sigaranın etkisi azalır. Ancak anne adayları sigara içtikten sonraki ilk 1 – 2 saat içinde bebeği emzirmeye özen göstermeliler.

Bebekleri dumandan korumak şart!

Hamilelikte, emzirme döneminde ya da sonrasında annenin hiç sigara içmiyor olması bebek için en sağlıklı ve doğru olandır. En az bunun kadar önemli bir başka durum da bebeğin yanında hiç kimsenin sigara içmemesi, sigara içilen ortamlarda bebeğin asla bulunmamasıdır. Az ya da çok sigara dumanına maruz kalan bebekler, başta solunum yolları hastalıkları olmak üzere sayısız hastalığa yakalanma riski taşırlar. Sigara içilen ortamlarda bulunan pasif içici bebeklerin akciğerleri çok ciddi ve geri döndürülemez hasarlar almaktadır.

Bebeğin yanında sigara içmek, bebeği emzirirken sigara içmek, bebeğin sağlığını ve çoğu zaman yaşamını tehlikeye atacak bir durumdur. Böyle bir durumda bebeğin yaşayacağı sağlık sorunlarının telafisi yoktur.

Bebeği sigaradan korumanın yolları

• Bebeğin bulunduğu ya da sonradan geleceği ortamlarda asla sigara içilmemeli.
• Bebeğin bulunacağı ortamda sigara içildiyse ortam kesinlikle çok iyi havalandırılmalı.
• Anne, baba ya da diğer aile bireyleri sigara kullanıyorsa bahçe, balkon gibi açık ortamları tercih etmeli.

Emzirme döneminde sigara kullanan annelerin bebeklerinde görülen ciddi hastalıklar

• Astım, bronşit, zatürree ve tüm solunum yolları hastalıkları,
• Akciğer hastalıkları,
• Kalp ve damar rahatsızlıkları,
• Ani bebek ölümleri

Sigara kullanan anneler emzirmeyi bırakmamalı!

Sigara hayatın her döneminde zararlıyken, hamilelik ve emzirme dönemlerinde hem anne hem de bebek için çok zararlıdır. Anneler sigarayı bırakamadığı için bebeğine süt vermekten vazgeçme eğiliminde olabilirler. Ancak bu çok büyük bir hata olur. Sigara kullanan annelerin sütlerinin tadı değişir, kalitesi düşer. Fakat anne sütü mucizevi faydaları olan, tüm bilimsel çalışmalara rağmen formülü bulunamamış ve eşdeğeri olan bir besin üretilememiş eşsiz bir üründür.  Özellikle ilk 6 aylık süre içinde anne sütünden daha yararlı her hangi bir besin bulunmaz. Bu bağlamda anne, emzirme döneminde sigarayı bırakamıyorsa mümkün olduğunca azaltmayı denemeli ve tıbbi bir gerekçe olmadığı sürece bebeği emzirmeyi bırakmamalıdır. Anne sütü kadar faydalı, besleyici bir bebek maması ya da ek gıda bulmak mümkün değildir.