Üreme çağındaki her sağlıklı ve doğurgan gen kız, kadın düzenli olarak adet görür. Adet döngüsü, genellikle 28 günde bir yaşanmaktadır. Ancak bu süre 21 ve 35 gün arasında değişebilmektedir. 21 günden daha kısa, 35 günden daha uzun aralıklarla adet görmek üreme, yumurtlama konusunda bir sorunun varlığına işarettir ve normal kabul edilmez.

Rutin olarak devam eden bu adet döngüsü, hamilelik ve emzirme dönemlerinde geçici olarak, menopoz döneminde ise kalıcı olarak durur. Adet döngüsü ise kadının en son adet kanamasının başladığı günden, bir sonraki adet tarihinin ilk gününe kadar geçen zaman dilimini ifade etmektedir.

Sağlıklı bir kız çocuğu ilk adetini ortalama 12- 14 yaşlarında görmektedir. Genel geçerli bu bilgiye ek olarak, günümüzde bazı sosyo – ekonomik ve genetik özellikler, değişimler dolayısıyla adet olma yaş aralığı 8-10 yaşlarına kadar inebiliyor. Ancak adet görmeye başlanan ilk dönemlerde genç kızın yumurtlama fonksiyonları henüz tam olarak aktifleşmediği için adet düzensizliği görülmesi normaldir. Bu durum kısa süre sonra bir düzene oturur. Bu dönemde hormonlar ve genital organlar olgunlaşır, yumurtlama da düzene girer.

Adet kanaması neden olur?

Adet döngüsü içinde beyinden bazı hormonlar salgılanır ve salgılanan bu hormonlar yumurtlama ile uyarılmaktadır. Bu dönemde eğer yumurta sperm ile buluşursa döllenir ve döllenen hücrenin rahme yerleşebilmesi için uygun koşullar hazırlanmış olur. Eğer yumurta ve sperm hücreleri birleşmemiş ve gebelik gerçekleşmemişse gebeliğe hazırlanan bu rahim içi yapısı regl kanaması ile dökülür, vücut dışına atılır. Bunun ardından da bir sonraki adet dönemine hazırlık süreci başlar.

Adet kanamasının ilk günü, adet döngüsünün başlangıcının ilk günü olarak kabul edilir. Bu süreçte beyinde bulunan hipotalamus adlı bölgeden salgılanan GnRH hormonu, folikül uyarıcıyı destekleyerek salgılanmayı başlatır.  Folikül Uyarıcı Hormon (FSH) etkisi ile yumurtalıklardan birinde folikül adı verilen yumurta taşıyıcı bir kese meydana gelir. Yumurta hücresi işte bu kesenin içinde bulunur. Yumurta yeterince olgunlaştığında ise bu kesecikten yumurta salınımı gerçekleşir. Aynı zamanda östrojen hormonunun etkisi ile rahim iç tabakası da gelişmeye, olası bir gebelik için hazırlanmaya devam eder. İşte bu sayede olası bir döllenmede embriyonun yerleşeceği rahim hazırlanmış olur. Eğer gebelik oluşmaz ise, rahim iç tabakası pul pul dökülür ve regl döneminde kanla beraber vücuttan atılır. Tüm bunlardan yola çıkarak, yumurtlama ve adet görme fonksiyonlarının beyin tarafından yönetildiğini söylemek mümkündür. Bu sebeple de stres ya da kötü beslenme gibi dış faktörlerden kaynaklı olarak da adet dönemi gecikebilmektedir.

Adet kanaması neden her ay olur?

Yumurtlama olayı gerçekleştikten sonra yumurtalıkta sarı cisim adı verilen bir madde oluşur. Bu sarı cismin ömrü ortalama olarak 14 gündür. Yumurtlamadan sonra oluşan sarı cisim 14 günün sonuna yaklaştıkça salgıladığı progesteron hormonu yavaş yavaş azalır. Kanda yer alan progesteron hormonu azalarak belli bir seviyenin altına düştüğü zaman da rahmin iç tabakası desteğini, onu geliştiren özelliğini yitirir. Bundan dolayı da kanama oluşur ve rahim iç tabakası vücuttan atılarak yeni adet kanaması için hazırlanmaya başlar.

Adet döngüsü kişiye özeldir!

Adet dönemi kişinin hormon salgılarından kaynaklı olarak gerçekleşmektedir. Hormon düzeni de kadının fiziksel, ruhsal, psikolojik durumuna, genetik özelliklerine ve beslenme koşullarına göre değişiklik göstermektedir. Bu bağlamda adet dönemi için verilen tüm sayısal değerler kişiye göre ufak tefek değişiklikler gösterebilmektedir. Örneğin normal şartlar altında adet esnasında vajinadan gelen kanama, yoğun olarak adetin ilk 2 günü gerçekleşir. Ancak daha kısa ya da daha uzun süre yoğun bir şekilde devam etmesi de mümkün olabilir. Adet kanamasının ne kadar olacağı kişiden kişiye değişebiliyor. Aynı zamanda adet döngüsünün sebep olduğu sancılar da yine kişiden kişiye farklılıklar gösterebiliyor.

Adet döngüsünün başlangıcından itibaren geçen ilk 1-2 sene, vücudun hormon dengesine ve adet döngüsüne tam olarak adapte oluşuna kadar kanama ve ağrılar şiddetli olabiliyor. Bu dönem içinde de adet düzensizlikleri de daha sık görülebiliyor.

Adet dönemi öncesi

Adet öncesinde hormon seviyeleri değiştiği için kadının duygu durumunda sık sık dalgalanmalar görülür. Ayrıca yine bu hormon değişikliklerine bağlı olarak göğüsler büyür, karın biraz şişer. Adet öncesi dönemde kadın, daha kolay ve sık duygulanabilir, kendini şiş hisseder. Adet öncesi görülen bu rutin değişimlerin şiddetli olduğu duruma “Adet Öncesi Sendromu” adı verilir. Adet öncesi sendromu yaşayan kadınlar; kolay sinirlenme, duygularda hızlı dalgalanmalar yaşanır, vücut su tutar ve şişlik meydana gelebilir. Adet öncesi sendromu kanamanın başladığı günden bir kaç gün önce başlar ve adet sonrasında tamamen ortadan kalkar.

İlk adete nasıl hazırlanmak gerekir?

Adet kanaması, sağlıklı her genç kızın 12 – 14 yaşları arasında yaşayacağı bir durumdur. Buna hazırlanmanın en iyi, en sağlıklı yolu anne veya varsa abla ile konuşmaktır. Bu durumu her kadının rutin olarak yaşadığı düşünüldüğünde, konuyu konuşmaktan çekinmek yersizdir. Sonuçta sağlıklı her genç kız, her kadın yaklaşık aynı şeyleri yaşıyor ve en doğru önerileri yine biraz daha büyük bir kadından almak mantıklıdır.

Adet kanamalarının ilk başladığı yıllarda düzensiz seyrediyor olması, başlama gününü, saatini tahmin etmeyi zorlaştırıyor. Bu bakımdan gen kız, çantasında her daim bir pet bulundurmalıdır. Hatta kanamanın ne zaman başlayacağı tahmin edilemeyeceğinden genç kızın yanında yedek bir iç çamaşırı bulundurması iyi olur. Bir de kanamanın olacağının tahmin edildiği günlerde çok sıkı, dar ve açık renkli kıyafetler giymemekte fayda var.

Adet döngüsü değişiklikleri

Adet döngüsü ve yoğunluğu zaman zaman, kişiye göre değişebiliyor. Örneğin adet döngüsü genel olarak 28 gün olarak kabul edilmektedir. Ancak bazen 21 ile 35 gün arasında değişebilir. Bu bağlamda normalde beklendiğinden 1 hafta önce ya da 1 hafta sonra adet olmak da mümkündür. Ayrıca bazı dönemlerde kanamalar ve ağrılar hafifleyebilir ya da çok fazla şiddetlenebilir. Kadının yaşayacağı; hastalık, stres, seyahat, ilaç kullanımı, fazla kilo gibi çok sayıda değişiklik ya da olumsuzluk adet döneminde farklılaşmalar meydana getirebilir. Normal bir adet kanaması, ilk 2 günü yoğun olmakla birlikte 5 güne kadar sürebilir. Bununla birlikte düzenli olarak güç gerektiren spor yapan kadınlarda adetin gecikmesi ya da yıl içinde 1-2 kez adet kanaması olmaması normal olarak kabul edilir. Ayrıca adetin başladığı ilk 1-2 yıl adet döngüsünde dengesizlikler, aksaklıklar olması normaldir.

Adet belirtileri nelerdir?

• Duygusal dalgalanmalar,
• Kasılma ve ağrılar,
• Göğüslerin aşırı hassaslaşması,
• Vücut su tuttuğu için tartıda 1-2 kilo fazla çıkma,
• İştahın artması,
• Baş ağrılarının sıklaşması,
• Huzursuzluk,
• Nedensiz sinir, gerginlik,
• Ani terleme,
• Konsantrasyon eksikliği, odaklanma sorunu,
• Mide bulantısı,
• Uyku bozukluğu,
• Yorgunluk, bitkinlik hali,
• Rahim bölgesinde basınç,
• Kas ve eklemlerde ağrılar,
• Enerjinin düşmesi,
• Sivilce ve akne oluşumu,
• Sırt ağrısı adet belirtileri arasında sayılabilir.