Gebeliğin 9. haftasına gelen anne adayları gebelik belirtilerinin ve şikayetlerinin neredeyse hepsini yaşamaktadır. Gebelikte 2 ayı doldurunca artık bebek ve anne adayları arasındaki bağ her geçen gün daha da güçlü hale gelmiştir. Bu sebeple de anne adayları bebeği kaybetmekten, gebeliğe zarar verebilecek bir şeyler yaşamaktan çok korkarlar. Bu bağlamda artık anne adayları iş, ev ve sosyal yaşamlarını gebeliğe uygun hale getirmeye, bebeğe zarar verebilecek her hangi bir unsurdan uzak kalmaya çalışırlar. Bu süreçte en çok da tüm gün ayakta kalıp beden gücüyle çalışmak zorunda kalan anne adayları ile tüm gün işyerinde bilgisayar başında oturmak durumunda kalan anne adayları endişe duyarlar. Bebeğe zarar gelebileceği kaygısı ile işlerine de normal yaşantılarına da konsantre olamazlar.

Gebelikte beden gücüyle çalışması gereken, tüm gün ayakta kalmak durumunda kalan anne adayları mutlaka hamile olduklarını işyerindeki amirlerine bildirmeliler. Eğer mümkünse işyerindeki pozisyonu değiştirmeye, daha az yorucu bir birime geçmeye çalışmak çok önemlidir. Ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda ise çalışırken kısa süreli mola vermek, oturup ya da uzanıp dinlenmek için kısa aralar verebilmek gerekir.

İş yerinde tüm gün masa başında, bilgisayar başında çalışmak durumunda olan anne adayları da “bilgisayar ışınlarının” bebeğe zarar verebileceğinden endişelenirler. Bu bağlamda rahatlıkla söylenebilir ki; bilgisayarlar ve monitörlerin iyonize edici, yani canlı dokuya zarar verici özellikleri bulunmaz. Bu sebeple de bilgisayardan gelen ışınların gebeliğe zarar vermesi mümkün değildir. Ancak yine de bu endişeyi tümüyle gidermek için çalışma odasındaki tüm monitörlere filtre takılmasını sağlamak da doğru bir yaklaşım olacaktır. Ancak tüm gün masa başında oturmak gebeliğin seyri ve bebeğin gelişimi açısından zararlı olabilir. Gebelikte anne adaylarının uzun süre aynı pozisyonda kalması doğru değildir. Bu sebeple de masa başında çalışanlara yarım saatte bir kalkıp biraz yürümeleri, hareket etmeleri, kısa molalar vermeleri önerilir.

Gebeliğin bu haftasında göğüslerdeki dolgunluk ve hassasiyet biraz daha artabilir. Bu sebeple de yürümek, merdiven çıkmak, eğilip, kalkmak gibi basit hareketlerde bile göğüslerde ağrı olur. Bunun azaltabilmek için anne adayları göğüsleri alttan iyi destekleyen bir sutyen kullanmalılar.

Gebeliğin 9. haftasında da yine artan gebelik hormonlarının etkisiyle anne adayları, mide yanması ve hazımsızlık gibi şikayetleri sıkça yaşayabilir. Bu süreçte mide yanmasını önlemek adına, öğünlerde mideyi hiçbir zaman aşırı doldurmamak ve mide yanması yapan aşırı, yağlı, tuzlu, kızartılmış hazır yiyeceklerden uzak durmak önerilir. Gebeliğin rutin şikayetleri olan bu sorunlar çok şiddetlendiğinde ya da alınan önlemler işe yaramadığında mutlaka doktora başvurulmalı ve doktorun önerisiyle farklı yöntemler denenmelidir.

Ultrason muayenesi ile gebelik haftası belirlenmesi

Gebelik testinin pozitif çıkmasının ardından doktorun randevu verdiği tarihte anne adayı gider ve gebeliğin varlığı, genel sağlık durumunu ultrasonografi ile tespit edilir. Bu ilk ultrason muayenesinin ardından ise gebelik boyunca düzenli olarak kontrol edebilmek için doktor, muayene listesi yapar ve anne adayları o tarihlerde ultrason muayenesine gider. Bu bağlamda gebeliğin ilk 13 haftalık döneminde ultrasonografi ölçümlerinde bebeğin baş – popo mesafesi (CRL=crown-rump length), yani oturma boyu ölçülür. Bu ölçüm sonucu da ultrasonografi cihazı içindeki yüklü verilere göre otomatik olarak gebelik haftasına dönüştürülür. Yani ultrason cihazında yüklü olan veriler ve anne karnındaki bebeğin ölçümleri doğrultusunda cihaz, gebelik haftasını hesaplar.

Baş – popo mesafesi ölçümü, yani CRL oldukça hassas bir ölçümdür ve bu ölçümünün yanılma payı sadece +/- 3- 4 gündür. Bu sebeple de yapılan ölçümde çıkan gebelik haftası anne adayının son adet tarihine göre yapılan hesaplamayla uyuşmuyorsa, CRL ölçümünde çıkan sonuç gerçek gebelik haftası olarak kabul edilir. Anne adaylarının son adet tarihine göre hesapladıkları gebelik haftası ile ultrason muayenesiyle hesaplanan tarihin tutmama sebepler; kadının son adet tarihini doğru hatırlayamaması veya yanlış hatırlaması olabileceği gibi, gerçekte yumurtlamasının adet döngüsünün 14. gününden daha farklı bir gününde gerçekleşmiş olmasıdır. Bazı durumlarda yumurtlama, kadının beklediği, hesapladığı günden daha geç veya ender olarak daha erken olabiliyor.

Ultrasonda bebeğin baş – popo ölçümünün yapılarak gebelik haftasının hesaplandığı CRL ölçümü tüm ırksal ve kalıtsal özellikleri göz ardı eden bilimsel bir incelemedir. Bu ölçümde bebek, normal standartlarda ya da anne adayının beklediğinden daha büyük çıktığında bu bebeğin “normal dışı iri” olacağından daha çok gebelik haftasının son adet tarihine göre hesaplanmasında bir yanlışlık olduğunu gösterir.

Gebelikte 20. haftaya kadar yapılan ultrasonografi ölçümlerinde, aynı haftalardaki tüm bebekler birbirlerine yakın büyüklük ve ölçümlere sahiptirler. Ancak 20. haftadan itibaren ırksal, kalıtsal ve sigara kullanımı, yanlış beslenme, bebeğin kilosunu etkileyen çeşitli hastalıklar gibi anne adayına ait özellikler de devreye girmeye başlar. Bundan dolayı da 20. haftadan sonra aynı haftada bulunan bebekler arasında kilo ve boy farklılıkları belirginleşmeye başlar. Bu sebeple de gebeliğin ikinci yarısında yapılan ölçümlerin gerçek gebelik haftasını belirleyebilme yetisinden uzak olduğu söylenebilir. Zira anne adayının genel sağlık durumu ve yaşam biçimi, genetik özellikler bir araya gelince bebek, beklenenden daha hızlı gelişebilir ya da gelişimi normalden daha yavaş olabilir.

Gebelik haftası hesaplama bakımından yaklaşık 100 anne adayından 15’inde son adet tarihine göre hesaplanan gebelik haftasının ultrasonda baş – popo ölçümüne göre yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Bu düzenleme, yani düzeltilmiş gebelik haftası ileriki gebelik haftalarında bebeğin gerçek haftasının bilinmesi açısından çok önemlidir. Bu bakımdan gebeliğin 9. haftasında ya da gelecek birkaç hafta içinde doktor, baş – popo ölçümüne göre anne adaylarına yeni bir muhtemel doğum tarihi belirleyebilir.

Gebeliğin 9. haftasında bebekte olan değişiklikler

Gebeliğin 9. haftasının başında bebeğin ultrason muayenesinde baş-popo mesafesi ortalama 25 milimetredir. Bu hafta içinde bebeğin yüz yapısında önemli değişiklikler gerçekleşir. Dudaklar ve gözler hızla gelişimini sürdürür ve bebek ağız açıp kapama hareketlerine başlar. Bu hafta bebeğin gözleri tıpkı bir balık gibi yüzün yanlarında yer alır ve hızla birbirlerine yaklaşır.

Bebeğin bağırsakları önceleri kordon içindeyken, artık karın içinde kendileri için oluşturulan boşluğa doğru ilerlemeye başlar. Bu haftanın sonunda bebeğin boyu 4 santimetre ve ağırlığı da 4 gram civarındadır.

Gebelikte laboratuvar incelemeleri

Gebelik sürecinde anne adayında ortaya çıkan değişiklikler laboratuvar testlerine de yansıyabildiği için test sonuçları “anormal” değerler gösterebilir. Unutulmamalıdır ki; laboratuvar sonuç sayfalarında yer alan “normal değerler” gebelik olmayan dönemler için geçerlidir ve dolayısıyla da gebelik söz konusu olduğunda tetkikler bu gerçek göz önünde bulundurularak yorumlanmalıdır. Örneğin tam kan sayımında lökosit sayısının yüksek çıkması, kolesterol seviyesinin çok yüksek olması, sedimentasyonun yüksek gelmesi, tiroid hormon seviyelerinin normal sınırlar dışında yer alması gebelik dönemi için normaldir ve asla endişeye gerek yoktur. Gebelik döneminde anne adayları doktorun istedikleri dışında her hangi bir test, tahlil yaptırmamalılar ve yapılan testleri de sadece kendi doktorlarının değerlendirmesini istemeliler. Aksi halde gebeliğin seyrini, kaçıncı haftası olduğunu ve kadının diğer hormon değerlerini bilmeyen yeni bir doktor, tahlil sonuçlarını yeterince gerçekçi değerlendiremeyebilir.